O Κάρλο Πετρίνι του κινήματος Slow Food είναι “παλιά καραβάνα”. Μιά παλιά, καλή καραβάνα “made in Europe” που εμπνέει υψηλότερα ιδανικά και κατακτά στόχους που κάνουν την ανθρώπινη καθημερινή ζωή πιό ευχάριστη και γεμάτη αισιοδοξία για το αύριο της κοινωνίας.
Στις ομιλίες του, όταν έρχεται η ώρα των ερωτήσεων και το ακροατήριό του τον ρωτά όλο αγωνία πώς θα αντιμετωπιστεί από τη σύχρονη κοινωνία η αδιαφορία των πολιτικών ή των υπουργών Αγροτικής Οικονομίας και πώς θα εξασφαλιστεί το μέλλον της καλής, γευστικής τροφής, ο Κάρλο Πετρίνι απαντά με χιούμορ, όπως συνήθως : “Δεν ανησυχώ γαι τους πολιτικούς, είναι πιο… slow και από τη Slow Food! Ανησυχώ για τους παγκόσμιους διατροφικούς οργανισμούς και τις πολυεθνικές εταιρίες τροφίμων”.
Και τι πρέπει να κάνουμε γι’ αυτό; Τον ρωτούν όλο αγωνία οι ακροατές του που έρχονται από κάθε γωνιά της γης με παράπονα για την ολοένα αυξανόμενη εγκατάλειψη της καλλιεργήσιμης γης, τις περιβαλλοντικές καταστροφές που επηρεάζουν τις σοδειές και τη λαίλαπα της βιομηχανοποιημένης άγευστης τροφής. Ή με καταγγελίες για την αυξανόμενη φορολογία και την άδικη διατροφική νομοθεσία. “Θα συνεχίσουμε να οργανώνουμε φεστιβάλ φαγητών, να στηρίζουμε όσους παράγουν καλή και καθαρή τροφή αγοράζοντας τα προϊόντα τους σε καλές τιμές αντί να βάζουμε επιπλέον μονάδες στα κινητά μας. Να ενημερώνουμε το κόσμο για τα θέματα αυτά, να μαγειρεύουμε νόστιμα φαγητά και να τα μοιραζόμαστε με όσο περισσότερο κόσμο μπορούμε”, τους απαντά. “Θα συνεχίσουμε να μην ζητάμε έκπτωση από τους μικρούς παραγωγούς στις αγορές αλλά να τιμάμε τη δουλειά τους και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν σε ένα περιβάλλον τόσο εχθρικό προς τη ποιότητα του καλού φαγητού, τη γεύση και τους ανθρώπους που δουλεύουν τη γη…”
Δεν θα ακούσεις ποτέ αποκλειστικά τεχνοκρατικές λύσεις από τον Κάρλο Πετρίνι, τον πρόεδρο και έναν από τους ιδρυτές της Slow Food (www.slowfood.com), του παγκόσμιου διατροφικού κινήματος που εδώ και 25 χρόνια παλεύει στο πλευρό των μικρών καλλιεργητών, αναδεικνύοντας την αξία των τοπικών προιόντων, στηρίζοντας παράλληλα τη πολιτιστική κληρονομιά της διατροφής με εμπνευσμένο λόγο, πράξεις, ενθουσιασμό αλλά και σπάνια πραότητα.
Αντίθετα, από τον Πετρίνι θα ακούσεις συμβουλές που στηρίζονται στη γαστρονομική φιλοσοφία μιας παρέας που πριν τρείς δεκαετίες “ψιλιάστηκε” την επερχόμενη λαίλαπα της υπαίθρου και ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη τροφή και τον άνθρωπο. Θα ακούσεις τα “πιστεύω” μιάς ομάδας εμπνευσμένων και προοδευτικών καλοφαγάδων από τη βόρεια Ιταλία που αποφάσισαν να ξεκινήσουν το κίνημα Slow Food την ίδια εποχή που άνοιγε στη πανέμορφη Piazza di Spagna της Ρώμης το πρώτο φαστφουντάδικο στην Ιταλία. Φάστ φούντ εκείνοι; Σλόου φούντ εμείς, είπαν, και ξεκίνησαν από τη Μπρά στα τέλη των ‘80’ς για να εμπνεύσουν τη γαστρονομική Ιταλία και σιγά-σιγά το κόσμο απαριθμώντας σήμερα περισσότερα από 150.000 μέλη σε περισσότερες από 130 χώρες.
Οχι ότι άμα χρειαστεί ο, εξηντάρης πλέον, Κάρλο Πετρίνι και το Slow Food δεν δίνουν τη μάχη τους μεθοδικά, αποτελεσματικά και με χάρη όπως κάθε παλιός καλός ευρωπαίος επαναστάτης. Οταν, για παράδειγμα, το 2007 οι γάλλοι παραγωγοί τυριού έδιναν τη μάχη τους για να επιτρέπεται το απαστερίωτο νωπό γάλα -που χρειαζόταν για τη παραγωγή του τυριού Camembert- ο Κάρλο Πετρίνι στάθηκε στο πλευρό τους και η μάχη κερδήθηκε! Οι γάλλοι δεν ήταν εξάλλου εκείνοι που είπαν “όπου ανοίγει ένα φαστφουντάδικο, πεθαίνει το ροκφόρ” υπονοώντας έτσι την παγκοσμιοποίηση της γεύσης και την εξαφάνιση κάθε τοπικής λιχουδιάς λόγω της επικράτειας των γιγαντιαίων αλυσίδων φαγητού που προσφέρουν άνοστες τροφές χωρίς ταυτότητα και χαρακτήρα;
Εύλογα λοιπόν στο Παρίσι ήταν που το 1989 ανακοινώθηκε το μανιφέστο του Slow Food από τον Κάρλο Πετρίνι και τους συνεργάτες του φωτίζοντας έκτοτε το χώρο της γαστρονομίας και της διατροφής και συνδέοντάς τις με τον πολιτισμό, το περιβάλλον, τη κοινωνία και την οικονομία με άξονες τη χαρά, την ευχαρίστηση και τη καλοπέραση, χωρίς ίχνος πουριτανισμού ή συντηρητισμού. “Το φαγητό υποβαθμίστηκε σε άψυχα προϊόντα διατροφής, έχασε το κοινωνικό και πολιτιστικό του χαρακτήρα, η γεύση έχασε τη δύναμή της κι αυτό είναι ολέθριο για τους ανθρώπους και τη γη”, λεει σε κάθε ευκαιρία. “Χάνουμε τη χαρά του φαγητού και μαζί μ’ αυτή τις παραδόσεις μας, τις τεχνικές παρασκευής των φαγητών κάθε τόπου. Ακόμα χειρότερα, χάνουμε σταδιακά τις γεύσεις που γνωρίζουμε…”
Όταν το Σαβατοκύριακο που μας πέρασε στο πανέμορφο και ηλιόλουστο Ντουμπρόβνικ της Κροατίας , η Terra Madre (θυγατρικός οργανισμός της Slow Food που επικεντρώνεται στη διατήρηση της γεύσης και της βιοποικιλότητας) διοργάνωσε για τρίτη φορά το βαλκανικό συμπόσιό της γνώρισα από κοντά τον πάντα αισιόδοξο Κάρλο Πετρίνι και κατάλαβα γιατί εκλέγεται πρόεδρος του κινήματος κάθε χρόνο αλλά και πώς εμπνέει τους συνομιλητές του.
“Πώς σας φάνηκε το Ντουμπρόβνικ”, τον ρωτήσαμε. “Α, το Ντουμπρόβνικ είναι μιά πανέμορφη πόλη, όπως η Ουαχάκα στο Μεξικό και το Ποσιτάνο στην Ιταλία. Αλλά , περπατώντας στα όμορφα δρομάκια του, είδα πολύ λίγα εστιατόρια που σερβίρουν φαγητό της Κροατίας! Πολλές πιτσαρίες, χαμπουργκεράδικα , παγωτατζίδικα αλλά ελάχιστα με φαγητά της Κροατίας. Μα γιατί; Στο Ντουμπρόβνικ έρχεται κανείς για να δοκιμάσει καινούργιες γεύσεις, διαφορετικές από της χώρας του, να γνωρίσει έναν άλλο πολιτισμό, όχι να φάει το φαγητό της δικής του χώρας”.
Αναμενόμενη απάντηση από έναν οραματιστή της τροφής που με κάθε ευκαιρία μας προτρέπει να τρώμε σε κάθε τόπο τα φαγητά του τόπου προωθώντας έτσι τις παραδόσεις και το πολιτισμό τους, να στηρίζουμε τους παραγωγούς και τις γυναίκες που επιμένουν να μαγειρεύουν τα παραδοσιακά φαγητά κι’ ας είναι χρονοβόρα ή περίτεχνα, να δοκιμάζουμε τις γεύσεις κάθε τόπου, να πληρώνουμε τίμια τα προιόντα της αγροτικής παραγωγής και με δίκαιους μισθούς τους αγρότες και να σεβόμαστε τη γη και τη βιοποικιλότητά της (τα πολλά και διαφορετικά αγαθά που παράγει).
Για τον ενθουσιώδη Κάρλο Πετρίνι, οι σύχρονοι σεφ και οι μάγειροι παίζουν πλέον ένα κοινωνικό ρόλο όταν επιλέγουν προιόντα μικρών παραγωγών και μαγειρεύουν φαγητά που απορρέουν από την ιστορία και το πολιτισμό καθε τόπου. Οι δε αγρότες που καλλιεργούν με τους παραδοσιακούς σπόρους διαφυλάσσουν έτσι τη ζωή της υπαίθρου αλλά και τη γεύση (ειρήσθω εν παρόδω 80% των σπόρων παγκοσμίως μονοπωλούνται από 5 πολυεθνικές εταιρίες).
Οχι, ο Κάρλο Πετρίνι δεν κάθεται με σταυρωμένα τα χέρια επειδή είναι οραματιστής. Σε συνεργασία με την Google ετοιμάζουν μια ηλεκτρονική εφαρμογή όπου ο καθένας θα μπορεί όταν επισκέπτεται ένα τόπο να γνωρίσει τους παραγωγούς που επιμένουν ποιοτικά, τα εστιατόρια που σερβίρουν αντιπροσωπευτικό φαγητό της περιοχής, “τα μουσεία της γαστρονομίας” όπως τα αποκαλεί δίνοντάς τους ισότιμη αξία με τα εκθέματα στο Λούβρο που σύντομα θα βρεθούν επίσης σε κοινή ηλεκτρονική θέα για όποιον ενδιαφέρεται.
Το φαγητό είναι ένας ολόκληρος πολιτισμός και αυτό για το κίνημα Slow Food είναι ο ακρογωνιαίος λίθος του. Το καλό φαγητό είναι χαρά για όλους, κοινή απόλαυση για τους συνδαιτημόνες ενός τραπεζιού όπου κι άν στήνεται αυτό. Ιδίως όταν στρώνεται καθημερινά για τα 9 δισεκατομμύρια αυτού του πλανήτη. Ολους εμάς δηλαδή…
