1. Το αρνί ήταν από τα πρώτα ζώα που εξημέρωσε ο άνθρωπος πριν από περίπου 9.000 χρόνια κοντά στο σημερινό Ιράκ και στην Περσία. Οι νομάδες τα έπαιρναν μαζί τους στις μετακινήσεις τους και τα κατανάλωναν παστά.
2. Το σουβλιστό αρνί το λέμε και οβελία αν και οβελός ή οδελός είναι το παλιό, μακρύ και αιχμηρό εργαλείο, η σημερινή σούβλα.
3. Τιρκουάζ φυτική σφραγίδα. Η οβάλ δηλώνει τον κωδικό του σφαγείου, η τετράγωνη τη χώρα προέλευσης και υπάρχουν σε κάθε τεταρτημόριο του αρνιού. Σου λένε τις βασικές πληροφορίες για το αρνί, εκτός αν το παρήγγειλες αρνί από τον μπάρμπα σου στο χωριό που θα σου πεί πώς έλεγαν και τη μαμά του.
4. Τα αρνιά του Πάσχα είναι γάλακτος, μόλις τριών-τεσσάρων μηνών σε ηλικία, και φτάνουν τα δέκα-δώδεκα κιλά (το πολύ δεκατέσσερα) όταν θυσιάζονται για να μας δώσουν το πιο ελληνικό φαγητό του χρόνου που φέρνει κοντά αγαπημένους φίλους και συγγενείς στο παραδοσιακό ανοιξιάτικο τραπέζι.
5. Θα το αγοράσεις τη Μ. Πέμπτη ή τη Μ. Παρασκευή, θα το βγάλεις από τη σακούλα και τα χαρτιά περιτυλίγματος και θα το διπλώσεις με ένα βαμβακερό πανί μέχρι την Κυριακή που θα το σουβλίσεις. Μπορείς να το αλατοπιπερώσεις την προηγούμενη μέρα και να το βάλεις στο ψυγείο.
6. Αρσενικό ή θηλυκό; Είναι θέμα γούστου, όπως και… το ερώτημα αρνί ή κατσίκι. Τι διαφορά έχουν; Τα θηλυκά είναι πιο ζουμερά από τα αρσενικά γιατί είναι πιο λιπαρά, γι’ αυτό και οι περισσότεροι τα προτιμούν.
7. Ένα αρνί δέκα κιλών στη σούβλα χρειάζεται 15 κιλά κάρβουνα και από 3 μέχρι 5 ώρες ψήσιμο. Εξαρτάται αν θα είναι σε ψησταριά ή στημένο στη σούβλα στο έδαφος και από την ποιότητα των κάρβουνων. Όταν «σκάσει» η σάρκα του από τα κόκαλα, το αρνί είναι έτοιμο. Με δέκα κιλά αρνί τρώνε άνετα δεκαπέντε καλεσμένοι και μένει και για τη σαλάτα που ονομασα …αρνουάζ κατά το νισουάζ (δες συνταγή πιό κάτω).
8. Μπόλικο αλάτι και πιπέρι σε όλο το αρνί (και μέσα στην κοιλιά!) πριν από το σούβλισμα, αλλά λάδωμα μόνο μετά τη δεύτερη ώρα και αυτό πάλι είναι υπό συζήτηση… Καλύτερα να το αφήσουμε στην ησυχία του, χωρίς πολλά λαδώματα και με την πέτσα πάνω, μέχρι το τέλος, για να γίνει ζουμερό. Η πέτσα κλείνει μέσα όλους τους χυμούς του κρέατος. Όταν αρχίσουν τα τραβολογήματα πάνω από τη φωτιά, το κρασί μεν κατεβαίνει ευκολότερα αλλά το αρνάκι στεγνώνει, λένε οι ειδικοί. Ποιος τους ακούει; Κανείς, ευτυχώς. Το τσιμπολόγημα της πέτσας, όσο ακόμα ψήνεται, είναι η στιγμή που περιμένουμε όλοι την Κυριακή του Πάσχα!
9. Αν δεν αγοράσεις ολόκληρο αρνί, τότε θα προμηθευτείς, ανάλογα με τα άτομα που θα κάτσουν μαζί σου στο πασχαλινό τραπέζι, μισό αρνάκι (μπούτι, σπάλα και παϊδάκια, ελαφρά σπασμένα για να μη στεγνώσουν στον φούρνο του σπιτιού). Τρεις ωρίτσες ψήσιμο σε μέτρια φωτιά μέχρι τους 180 βαθμούς.
10. Η τιμή κιλού για το αρνί φτάνει τα 8-10 ευρώ, εάν το αγοράσεις ολόκληρο, ενώ αν το αγοράσεις σε κομμάτια, ίσως λίγο παραπάνω.
11. Το βιολογικό αρνί ή ελευθέρας βοσκής υπάρχει; Ναι, και θα το βρεις σε καλά κρεοπωλεία. Τα περισσότερα, όμως, βόσκουν ελεύθερα και τότε σημασία έχει αν το λιβάδι είναι σπαρμένο ή φυσικό.
12. Το πιο μαλακό και νόστιμο μέρος του αρνιού είναι η σπάλα, που οι παλιοί «διάβαζαν» το τρίγωνο κόκαλό της για τα μελλούμενα.
13. Εισάγουμε αρνιά στην Ελλάδα; Μάλιστα! Και ζωντανά και σφαγμένα. Όμως, το αιγοπρόβειο κρέας αποτελεί μια σοβαρή ελληνική παραγωγή και αξίζει να αποτελέσει την καλύτερη κερδοφόρο δραστηριότητά μας. Από τα νησιά μας έρχονται τα νοστιμότερα αρνιά, που βόσκουν ελεύθερα με την αλμυρή θαλασσινή πάχνη των χόρτων που καταναλώνουν τα ζωντανά όλη μέρα.
14. Από τη στατιστική υπηρεσία της ΕΛΓΟ «Δήμητρα» (ηλεκτρονική διασύνδεση των σφαγείων) πληροφορούμαστε ότι συνολικά πέρσι σφάχτηκαν 850.000 ντόπια αμνοερίφια και 27.000 μη ελληνικά.
15. Κατσικάκι ή αρνάκι; Αρνάκι για τη σούβλα και κατσίκι για τον φούρνο.
16. Το κεφάλι του αρνιού κρύβει εκλεκτούς μεζέδες: το μυαλό, τα μάγουλα και τη γλώσσα. Ζητάς από τον κρεοπώλη να σου το χαράξει για να σε βοηθήσει να το ανοίξεις μετά το ψήσιμο ευκολότερα. Σερβίρεται με μπόλικο αλάτι. Ο λαιμός του αρνιού με τα γλυκαδάκια του επίσης θεωρείται εξαιρετική λιχουδιά και οι παλιοί το γνωρίζουν καλά αυτό.
17. Τα κάρβουνα έχουν, επίσης, μεγάλη σημασία για τους απαιτητικούς. Προτιμάμε ξύλα, κληματόβεργες και καλά χωνεμένα κάρβουνα.
18. Με όσο αρνάκι περίσσεψε την επόμενη μέρα ετοιμάζουμε μια σαλάτα… «αρνουάζ», με το αρνάκι κομμένο σε καρεδάκια, τα σπασμένα αυγά επίσης, λίγα βραστά φασολάκια ή αρακά, πατατούλες βραστές, κρεμμύδι φρέσκο, κάππαρη και ένα ωραίο λαδολέμονο με μουστάρδα.
19. Η μαγειρίτσα γίνεται από αρνίσια ή κατσικίσια έντερα (τα κατσικίσια έντερα είναι πιο λεπτά), συκωταριά, ποδαράκια ή κοιλίτσες, κεφαλάκι, και κάθε νοικοκυρά έχει τη δική της αλάνθαστη συνταγή.
20. Η τιμή μιας σούβλας για αρνί ή κοκορέτσι (που είναι πιο λεπτή) φτάνει, χωρίς τον μηχανισμό, τα 7-12 ευρώ. Αγόρασε τον καλύτερο ηλεκτρικό μηχανισμό, αν πρόκειται να επιδοθείς στο σπορ του σουβλίσματος, για να τον έχεις και του χρόνου, αλλά μην ξεχνάς ότι παραδοσιακά το γύρισμα του αρνιού ήταν μια δουλειά που τη μοιραζόντουσαν μικροί και μεγάλοι, οικοδεσπότες και καλεσμένοι, απολαμβάνοντας ιδιαίτερη μεταχείριση με άφθονο κρασί και μεζεδάκια όση ώρα αναλάμβαναν υπηρεσία.
21. Το αρνί έχει 210 θερμίδες ανά 100 γραμμάρια και το κατσικάκι τις μισές. Το κρέας έχει Β3, Β6, Β12, σελήνιο και ψευδάργυρο σε υψηλές τιμές, καθώς και όλα τα βασικά αμινοξέα.
Έχεις λίγο χρόνο ακόμα;
Αρνί δεν είναι μόνο τα παϊδάκια ή το μπούτι… είναι και τα κεφαλάκια και είναι πεντανόστιμα! (κλικ εδώ)
Αρνί φρικασέ με μαρούλια και αυγολέμονο (κλικ εδώ)
Αρνάκι λαδορίγανη – αλλά και μοσχαράκι κάνει…(κλικ εδώ)
Αρνάκι ραγού με κολοκυθάκια (κλικ εδώ)
