Κοπεγχάγη: ποδήλατο και καλό φαγητό!

Η μισή μου καρδιά βρίσκεται πάντα στην Κοπεγχάγη μια και η μισή μου οικογένεια ζει εκεί. Λατρεύω αυτή την πόλη και πάντα την ευχαριστώ που μας εμπνέει, οικογενειακώς θα έλεγα, με τον σύγχρονο πολιτισμό της. Την επισκέπτομαι τακτικά τα τελευταία 25 χρόνια και κάθε φορά την βρίσκω ανανεωμένη, όλο και πιο χαριτωμένη, φιλική προς τους πολίτες της αλλά και τους τουρίστες, να λάμπει καθαρή και να αναδεικνύει τις ομορφιές της, τα κανάλια και τα πάρκα της, την ιστορία και τον σύγχρονο ανθρωποκεντρικό πολιτισμό της. Δεν είναι τυχαίο, μια και ένα τεράστιο μερίδιο του κρατικού προϋπολογισμού εγκρίνεται ομόφωνα από το κοινοβούλιο κάθε χρόνο για την αδιάκοπη ανάπλαση και συντήρηση της δανέζικης πρωτεύουσας, που αποτελεί πλέον αγαπημένο τουριστικό προορισμό με επισκέπτες από ολόκληρο τον κόσμο συμβάλλοντας κατά 24% στα συνολικά έσοδα από τον τουρισμό της χώρας. Ηδη, ο Δήμος της Κοπεγχάγης συζητά και μελετά την σταδιακή ανάπλαση της πόλης μέχρι το 2070!!!

Η Κοπεγχάγη μάλιστα τα τελευταία χρόνια προκάλεσε έντονο γαστρονομικό ενδιαφέρον αρχικά λόγω του διάσημου εστιατορίου Noma και του καινοτόμου σεφ Ρενέ Ρετζέπι (René Redzepi) και στη συνέχεια λόγω των πολλών καλών εστιατορίων που άνοιξαν οι ανήσυχοι μαθητές του συνήθως με κεντρική ιδέα την σύνδεση της μαγειρικής με τη Φύση, τις εποχές, την πανίδα και τη χλωρίδα της κάθε περιοχής (σβήνοντας διά παντός τη μονοτονία και την έλλειψη φρεσκάδας στη δανέζικη μαγειρική στην… προ Ρετζέπι εποχή).

Ας μην ξεχνάμε, όμως, ότι και παλιότεροι μάγειροι, όπως η Ida Davidsen που ανέδειξε τα smogersbroed (τα διάσημα δανέζικα «ανοικτά σάντουιτς με μία μόνο φέτα ψωμί και νόστιμα toppings) επέμεναν από τότε σε συγκεκριμένα εποχικά ή τοπικά υλικά για την καλύτερη εκτέλεση των παραδοσιακών συνταγών τους. Σήμερα, μέχρι και ένα ολόκληρο δανέζικο νησί, το Bornholm (στην ανατολική Δανία μεταξύ Πολωνίας και Σουηδίας και έκτο στις προτιμήσεις των τουριστών που επισκέπτονται τη Δανία), έφθασε να θεωρείται ενδιαφέρων γαστρονομικός προορισμός λόγω των τοπικών νόστιμων τυριών του (τα πιο πολλά φρέσκα και κατσικίσια), την επιμονή στα βιολογικά προϊόντα, τα φρέσκα εποχικά λαχανικά, θαλασσινά και κρεατικά και, κατά συνέπεια, τα πολλά καλά εστιατόρια που σερβίρουν την μοντέρνα αυτή δανέζικη κουζίνα.

Ομως, ο αδιαμφισβήτητος πρωταγωνιστής της καθημερινής δανέζικης κουζίνας παραμένει το rugbrod, το βαρύ ψωμί σίκαλης με τους πολλούς σπόρους.

Πάνω του εδώ και αιώνες απλώνονται σοβαρά στρώματα καλής ποιότητας βουτύρου και τυριού το πρωί ή, για μεσημεριανό, διαφόρων ειδών σαλατικά, θαλασσινά, τηγανιτά ή παστά ψάρια, κρεατικά ή αλλαντικά. Όλοι μα όλοι οι Δανοί το καταναλώνουν καθημερινά και το αγοράζουν από το φούρνο της γειτονιάς ή τους μπουτίκ-φούρνους που ξεπήδησαν τα τελευταία χρόνια με ακόμα περισσότερα σποράκια. Με αυτό ετοιμάζουν τα σάντουίτς τους (μόνο μία λεπτή φέτα ψωμί και όχι δεύτερη για καπάκι, όπως π.χ. οι Εγγλέζοι) και τα βάζουν στο καλαθάκι των παιδιών για το σχολείο (ακόμα και με λεπτά στρώματα σοκολάτας) ή… πιο ενήλικα για το γραφείο και το μεσημεριανό τους. Πάντα θα αγοράσω στο αεροδρόμιο ,φεύγοντας από τη Δανία, δυο μεγαλες φραντζόλες κομμένες σε φέτες και θα τις φέρω στο σπίτι μας στην Αθήνα. Χαμογελώντας θα παρατηρώ τις επόμενες ημέρες τον πιο αγαπημένο μου Δανό να το «διακοσμεί» με ό,τι του κάνει κέφι αλλά σίγουρα με μιά γερή στρώση βούτυρου πριν οτιδήποτε άλλο. Το εστιατόριο Aamans Etablishment (γύρω στα 5-6 σε ολόκληρη την δανέζικη πρωτεύουσα) σερβίρει τα πιό ενδιαφέροντα danish open sandwiches με μιά μοντέρνα νότα και έναν αέρα gourmet χωρίς όμως ποτέ να απομακρύνεται από τη διάσημη ρέγγα (απαραίτητη νοστιμιά στο κλασσικό αυτό φαγητό) ή το λαχταριστό λεπτοκομμένο χοιρινό.

Η Κοπεγχάγη είναι ένα τεράστιο εμπορικό λιμάνι και σταθμός για μεγάλα κρουαζιερόπλοια με προορισμό τη Σουηδία, τη Φινλανδία, την Ισλανδία και φυσικά τα νορβηγικά φιορδ. Η επίσκεψη στην περιοχή των παλιών ναυπηγείων (Refshaleoen, περιοχή που σύντομα θα αναπτυχθεί οικιστικά), του διατηρητέου λιμανιού (Nyhavn) και των μικρών καναλιών της (Christianshavn όπου το δανέζικο εμπόριο ζάχαρης υπαγόρευσε και την τοπική αρχιτεκτονική) είναι ο,τι πιο ενδιαφέρον μπορεί να κάνει κανείς εδώ περπατώντας ή με ποδήλατο. Αλλος τρόπος είναι με ένα νοικιασμένο μικρό, αργό και ασφαλές βαρκάκι, που εσείς θα πλοηγήσετε (δεν χρειάζεται να έχετε δίπλωμα, απλά να είστε άνω των 18) ή με ένα μεγάλο και άνετο ποταμόπλοιο με ξεναγό. Ψάξτε στον χάρτη τις περιοχές με τα ονόματα αυτά αν επισκεφθείτε την Κοπεγχάγη και θα νομίζετε ότι βρίσκεστε σε μια πιο σύγχρονη και σίγουρα πιο καλοδιατηρημένη και ευγενική Βενετία!

Μια ζωή… ποδήλατο! 

Η Κοπεγχάγη δίκαια θεωρείται η ευρωπαϊκή πρωτεύουσα του… ποδήλατου: πολλοί σταθμοί πάρκινγκ ποδηλάτων παντού, ενοικιαζόμενα ηλεκτρικά ποδήλατα και ασφαλείς ποδηλατόδρομοι στέφουν την πόλη σε ένα σούπερ-φιλικό ποδηλατικό προορισμό άξιο θαυμασμού. Τόσοι είναι πια οι ποδηλάτες στην πόλη που ο δήμαρχος κατασκεύασε μια καινούργια γέφυρα καταμεσίς της πόλης αποκλειστικά για εκείνους (και τους πεζούς) ώστε να διασχίζουν άνετα και με ασφάλεια τις γειτονιές της πόλης. Προτιμήστε λοιπόν τα ενοικιαζόμενα βαρκάκια ή ποδήλατα (ή και τα δύο!) και το σίγουρο είναι ότι θα δείτε όλη την Κοπεγχάγη άνετα και διασκεδαστικά!Οι Δανοί είναι τέλειοι ποδηλάτες μιά και κυκλοφορούν παντού και μαθαίνουν να χρησιμοποιούν το ποδήλατο από μικροί, αν δεν είστε σίγουροι για τις ποδηλατικές σας ικανότητες τότε επιλέξτε τις εκτός αιχμής ώρες για να μην ενοχλήσετε τα “κύματα ποδηλατών” που πάνε ή γυρίζουν από τις δουλειές τους.

Κάθε γωνιά στη Κοπεγχάγη σου επιφυλάσσει και μιά χαριτωμένη έπληξη! Αυτό σίγουρα πρέπει να είναι το πιο χαριτωμένο wine bar της Ευρώπης (επάνω φωτογραφία), μέσα σε ένα μικρό καραβάκι, στα κανάλια της Κοπεγχάγης στην όμορφη περιοχή Christianshavn. Μπορείς να πιεις το ποτό σου μέσα ή στο κατάστρωμα αν έχει καλό καιρό ή ακόμα και να το ενοικιάσεις ολόκληρο σε πολύ λογική τιμή για να κάνεις την γιορτή σου εκεί, με τους φίλους σου πίνοντας ένα κρασί και τσιμπώντας ένα νόστιμο δανέζικο τυρί, όπως το Gamle Ole (κατά λέξη «Ο Γέρος Όλε», λόγω της παλαίωσής του που το κάνει έντονα αρωματικό). Σκέφτομαι αν η λέξη μεράκι είναι τελικά μόνο ελληνική ή αν η ελληνική εφευρετικότητα έχει μεταναστεύσει βόρεια. Γιατί εμείς, αναρωτιέμαι, με τόσα λιμάνια τριγύρω μας, για παράδειγμα, δεν έχουμε ούτε ένα wine bar πάνω σε ένα καΐκι, ας πούμε, που να σερβίρει τα ωραία μας κρασιά και τους μεζέδες μας; 

Να και η τοποθεσία του καινούργιου Noma στη περιοχή των παλιών ναυπηγείων Refshaleoen, ακριβώς πάνω σε ένα γραφικό κανάλι, που άνοιξε πρόσφατα διπλα σε μιά λίμνη, ζωντανό υδροβιότοπο για κάθε λογής πουλιά.Το καινούργιο Noma θα παράγει εξ ολοκλήρου τα λαχανικά και τα φρούτα του στην δική τους φάρμα και τα θερμοκήπιά τους είναι το πρώτο που αντικρύζεις στην είσοδο. Ο Ρενέ Ρετζέπι είχε δηλώσει στην τηλεόραση ότι δεν τον ενδιαφέρει πλέον να προβάλλει τόσο την δανέζικη κουζίνα όσο «να δείξει στους νέους τι σημαίνει να δημιουργείς κάτι με αφοσίωση, πάθος και σκληρή δουλειά, οτιδήποτε κι’ αν επιλέξεις να κάνεις, όχι μόνο την μαγειρική.»!

Τι ακριβώς όμως πρόσφερε ο Ρετζέπι στη δανέζικη κουζίνα; Τη φρεσκάδα των υλικών, τον μπαξέ που βλέπουμε πλέον στον κηπάκο σχεδόν όλων των αξιόλογων δανέζικων εστιατορίων στις trendy περιοχές της χώρας, τη σύνδεση ανάμεσα σε αυτό που τρώμε και αυτό που φυτρώνει, από ένα αγριόχορτο, ένα διακοσμητικό καπουτσίνο (nasturtium, δες φωτό) μέχρι τη φρέσκια σαλάτα, το ελάφι στο δασάκι, το αλάτι στα βραχάκια, τα λουλούδια στους αγρούς και τον πάγο του χειμώνα που λιώνει στο ποτήρι σου; Οι ειδικοί αποκάλεσαν αυτή τη τάση naturalité. Κοίτα γύρω σου αλλά κοίτα και στο πιάτο σου: είσαι ένα με όλα αυτά που θα απολαύσεις.

Σκέφτομαι πώς ο Ρετζέπι με την διασημότητα που έλαβε το ΝΟΜΑ, η παράλληλη πρόοδος της δανέζικης κουζίνας και η ανάδειξη της γαστρονομίας του Βορρά (nordic cuisine) άλλαξαν τον τρόπο που τρώνε τα τελευταία χρόνια οι Δανοί : τους θυμάμαι πολλά χρόνια πίσω να μην καμαρώνουν ιδιαίτερα για την κουζίνα τους, να μην τρώνε συχνά έξω (δεν είναι και φθηνά, εδώ που τα λέμε) και γενικά να μην ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για το φαγητό. Τους αρκούσαν τα παραδοσιακά τους φαγητά και τα γνωστά ιταλικά και κινέζικα της γειτονιάς. Κοιτώντας όμως τώρα τριγύρω στις γειτονιές της κεντρικής Κοπεγχάγης, εκεί που παλιότερα έτρωγες κατά βάση νόστιμες παστές ή μαριναρισμένες ρέγγες (το εθνικό τους πιάτο με ψάρι) και αριστοτεχνικά τηγανισμένο μπακαλιάρο με βραστές πατάτες και σος από βούτυρο και μαϊντανό , τώρα παλεύουν να διακριθούν πολλοί νέοι σεφ από όλον τον κόσμο. Και κάποιοι τα καταφέρνουν! Πάρε για παράδειγμα το εστιατόριο Kiin Kiin και τη νεαρή διάσημη ταϊλανδέζα σεφ Dak Laddaporn : αφού το εστιατόριό της γνώρισε τεράστια επιτυχία στην Κοπεγχάγη η βασίλισσα της Ταϊλάνδης την προσκάλεσε να ανοίξει ένα ακόμα στην Μπανγκόκ! Φαίνεται, ότι σαν σεφ , αν καταφέρεις να διακριθείς στην Κοπεγχάγη, τότε ίσως μπορείς να διακριθείς οπουδήποτε στον κόσμο της παγκόσμιας μαγειρικής, πράγμα μάλλον αδύνατο πριν μιά εικοσαετία μιά και η δανέζικη πρωτεύουσα δεν φημιζόταν για το καλό φαγητό … Το εξαιρετικά διακοσμημένο ιταλικό εστιατόριο Era Ora (και αυτό βραβευμένο με ένα αστέρι Michelin) αποτελεί ένα ακόμα παράδειγμα του κοσμοπολίτικου γαστρονομικού χαρακτήρα της Κοπεγχάγης που πλέον ελκύει επιχειρηματίες και σεφ από όλο τον κόσμο για τους ολοένα και περισσότερους τουρίστες αλλά και τους Δανούς που πλέον εκτιμούν το καλό φαγητό. Και τα δύο εστιατόρια που αναφέραμε βρίσκονται επάνω στα κανάλια της δανέζικης πρωτεύουσας και φυσικά χρειάζεστε κράτηση, αν ποτέ αποφασίσετε να τα επισκεφθείτε (τιμή ανά άτομο 100-150 ευρώ με κρασί).

Στην υπέροχη, ζωντανή, δυναμική και γεμάτη νέους Κοπεγχάγη, μερικά από τα παλιά ναυπηγεία στην περιοχή Refshaleoen έχουν μεταμορφωθεί σε… παραλίες! Δραστήριοι επιχειρηματίες έχουν μετατρέψει τις εγκαταλειμμένες εγκαταστάσεις σε beach bars με άμμο, ομπρέλες και μικρά εστιατόρια και σνακ μπαρς που κατακλύζονται από τους νέους της πιο cool, σύγχρονης, απελευθερωμένης και πανέμορφης ευρωπαϊκής πρωτεύουσας με ανήσυχους σεφ και τολμηρούς mixologists. Κι αυτό το λέω όχι επειδή 25 χρόνια με ανέχεται ένας Δανός αλλά γιατί ζή-λε-ψα φρικτά για την εφευρετικότητα και την ελευθερία των Βορείων. Ο τρόπος που μεθοδικά αναπλάθουν τις γειτονιές τους αλλά και τις συντηρούν μετά είναι παράδειγμα για μίμηση.

Κάθε κανάλι και ένα αστέρι Michelin!

Ξέρεις, υπάρχουν και εστιατόρια βραβευμένα με αστέρι Michelin που δεν δέχονται κρατήσεις, είναι πιο cool από το πιο διάσημα αδερφάκια τους, η μουσική είναι τέλεια και οι σερβιτόροι γελαστοί και πρόθυμοι.

Όπως το γωνιακό 108, αδερφάκι του Noma, που άνοιξε όταν ο Ρετζέπι μετέφερε την κουζίνα του στην Αυστραλία αφήνοντας τον κορεάτικης καταγωγής δανό υπήκοο σεφ Κρίστιαν Μπάουμαν να δημιουργήσει ένα πιο χαλαρό εστιατόριο με το μενού πάντα εμπνευσμένο από τα εποχικά προϊόντα.

Ο chef Μπάουμαν, 28 χρονών, δεν ξαφνιάστηκε και πολύ όταν τον επέλεξαν για να ηγηθεί της κουζίνας του εστιατορίου 108, που βρίσκεται πάνω σε ένα από τα πιο όμορφα κανάλια της Christianshavn. Σχεδίασε το μενού εν μέρει αλά Noma (μινιμαλιστικό και καλλιτεχνικό) και εν μέρει βασιζόμενος στις δικές του παιδικές αναμνήσεις, τότε που οι θετοί γονείς του του έδειχναν τόσο την γαστρονομική κουλτούρα της Κορέας αλλά και το τραγανό καλοψημένο χοιρινό , τυπικό στα δανέζικα κυριακάτικα τραπέζια της οικογένειας. Νοικιάζουμε λοιπόν ένα μικρό αργό βαρκάκι και αποβιβαζόμαστε ακριβώς έξω από το εστιατόριο.

Βρίσκουμε τον νεαρό σεφ να σερβίρει και να περιποιείται τους πελάτες στο διπλανό τραπέζι! Ευκαιρία για μιά-δυό ερωτήσεις!

– Ποιο είναι το #1 χαρακτηριστικό του εστιατορίου σας που θεωρείτε πιο σημαντικό, τον ρώτησα.
– Τα μεγάλα «μοναστηριακά» τραπέζια του, μου απάντησε. Οι άνθρωποι κάθονται κοντά και μοιράζονται τα κυρίως πιάτα μας που σχεδιάστηκαν με αυτό κατά νου, ίσως και ένα μπουκάλι κρασί και φεύγουν λίγο πιο χαρούμενοι και ευχαριστημένοι από εδώ.
–Δηλαδή το συναίσθημα, η εμπειρία, το «μοιράζομαι» έγινε εξίσου σημαντικό με το μενού;
-Ναί, είναι και τα δύο εξίσου σημαντικά. Κάποιοι πολύ αξιόλογοι σεφ δημιουργούν εξαίρετα φαγητά στην κουζίνα μας…
(Πόσο μετρημένος, σκέφτηκα, δεν μίλησε καθόλου για τον εαυτό του και το μενού του αλλά για την ομάδα του και τους πελάτες του…)

Απαραίτητη η βόλτα με τα πόδια στον Βασιλικό Κήπο, στο κέντρο της Κοπεγχάγης και ένα παράδειγμα συνεχούς φροντίδας έξι αιώνων: ένα ακόμα συγκριτικό αχ…

Καλός καφές στο μικρό ροζ καφέ της εισόδου ή εναλλακτικά μεσημεριανό smoerrebroed, τα δανέζικα ανοικτά σάντουιτς, στο Orangeriet μέσα στους όμορφους κήπους.

Νοικιάζουμε ποδήλατο και συνεχίζουμε για τον ναό του πιο αγαπημένου παραδοσιακού δανέζικου φαγητού, το smoggersbrod, στην Ida Davidsen. Φορτωμένα με ό,τι μπορείς να φανταστείς, από ρέγγα σε σος κάρι μέχρι καπνιστό Χέλι, τραγανό χοιρινό ή φιλέτο ελαφιού σερβίρονται από το 1888 στο ίδιο μέρος! Αν ποτέ επισκεφθείτε την Κοπεγχάγη, διαλέξτε το παραδοσιακό εστιατόριο Ida Davidsen που ο κατάλογός του κάποτε έφθασε το 1.50 μέτρο με κάθε λογής συνδυασμούς για τα περίφημα ανοικτά δανέζικα σάντουιτς…

Ένα άλλο τρελό κόλλημα των Δανών; Tα liquorice, τα καραμελάκια με την ουζένια γεύση σε αλμυρή ή γλυκιά εκδοχή, φέτος και σε παγωτό! Το δοκίμασα και ήταν εξαιρετικό! Το λάνσαρε η εταιρία Lakrids του δαιμόνιου επιχειρηματία Johan Bulow και οι πωλήσεις του απογειώθηκαν ήδη πριν να καλοκαιριάσει καλά καλά!

Αγόρασα την πούδρα με γεύση liquorice και ένα σιρόπι γλυκιάς καραμέλας για να φτιάξω το δικό μου δανέζικο παγωτό με γεύση γλυκόριζας στην παγωτομηχανή! Η εταιρία έχει 3-4 μαγαζιά και στο αεροδρόμιο.

Στο τέλος κάθε μέρας, στο τέλος κάθε πόλης -όπως ξέρεις πολύ καλά- το εστιατοριάκι της γειτονιάς μπορεί να είναι αυτό που τελικά θα σε εκπλήξει και ποιος ξέρει, να είναι επόμενο στη λίστα του διάσημου οδηγού που όλοι μισούμε που αγαπάμε…

Δες κι αυτό…

Τι προλαβαίνεις να δεις, να φας και να πιεις στη Ρώμη σε ένα τριήμερο! (κλικ εδώ)

Biksemad! Το δανέζικο ό,τι απέμεινε… (κλικ εδώ)
Καραμελωμένες, γιορτινές, δανέζικες πατάτες (κλικ εδώ)