Μία από τις κυρίαρχες τάσεις στο χώρο του φαγητού παγκοσμίως είναι οι γαστρονομικές εμπειρίες. Θέλουμε να μάθουμε περισσότερα για την τροφή μας; Μας έχει ιντριγκάρει όλη αυτή η υπέρογκη, απολαυστική πληροφόρηση για τον κόσμο του φαγητού και θέλουμε να τον γνωρίσουμε δια ζώσης; Οι παραγωγοί τροφής απέκτησαν συγκεκριμένη ταυτότητα και φήμη (περίπου όπως οι σεφ την περασμένη δεκαετία) και θέλουμε να τους συναντήσουμε στα χωράφια τους ή στα εργαστήριά τους ; Θέλουμε να συμμετέχουμε με ενδιαφέρουσες πληροφορίες σε γαστριμαργικές συζητήσεις όταν τρώμε με φίλους, να γνωρίζουμε πώς παραγγέλνουμε σωστά ένα κρασί ή να γίνουμε καλύτεροι μάγειρες ;  Για όλους αυτούς τους λόγους τα τελευταία χρόνια τρέχουμε σε τάξεις μαγειρικής ή οινογνωσίας εξερευνώντας παράλληλα τους τόπους που ζούμε ή επισκεπτόμαστε και από αυτή την πλευρά τους, τη γαστρονομική. Και εμείς και οι επισκέπτες της χώρας μας!

Ορισμένοι παραγωγοί περιλαμβάνουν στις απολαυστικές γαστρονομικές εμπειρίες τους και μια ευρύτερη πληροφόρηση. Ετσι αναδεικνύουν ταυτόχρονα τον πολιτισμό, την ιστορία , τη λαογραφία του τόπου τους εξηγώντας τον λόγο ύπαρξης των συγκεκριμένων κρασιών ή τροφίμων στο σημερινό τραπέζι μας. Δεν γίνεται πιο απολαυστικό το φαγητό και το ποτό σου όταν γνωρίζεις και την ιστορία τους;

Οι οινογνωσίες είναι από τις πιο ενδιαφέρουσες εμπειρίες, ιδίως όταν γίνονται στον τόπο όπου παράγονται τα κρασιά που δοκιμάζουμε. Γνωρίζω λίγα πράγματα για τον κρητικό αμπελώνα που , εκτός από πανάρχαιος και ίσως και αδιάκοπος ιστορικά, γίνεται ολοένα και πιο δημοφιλής τα τελευταία χρόνια και έτσι δεν έχασα ευκαιρία όταν βρέθηκα στο χωριό Χουδέτσι (είκοσι λεπτά οδήγημα από το Ηράκλειο Κρήτης) να συμμετέχω στην οινογνωσία που προσφέρει εκεί η οινολόγος και μικρή αμπελουργός Στέλλα Βασιλάκη. Η ίδια, τελείωσε το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο στην Αθήνα, ενώ λίγο πριν τελειώσει τις σπουδές της εργάστηκε για ένα μικρό χρονικό διάστημα στην παραγωγή του πολύ μικρού τότε οινοποιείου ‘Μελισσινός’ στα Θηράμονα Κεφαλονιάς ( νυν οινοποιείο Πετρακόπουλος). Η απόφαση για τις σπουδές οινολογίας στο Bordeaux της Γαλλίας  έρχεται αμέσως μετά την ολοκλήρωση των σπουδών της στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο, εκεί έλαβε το εθνικό δίπλωμα Οινολογίας (DNO), παρέμεινε στη Γαλλία για την πρακτική της άσκηση, ενώ ακριβώς μετά επιστρέφει στην Ελλάδα όπου εργάζεται για δύο περίπου χρόνια στο οινοποιείο Σιγάλα στη Σαντορίνη (2008-2010) ως υπεύθυνη για τις γευσιγνωσίες και παράλληλα οργανώνοντας τις εργασίες στα αμπέλια. Έπειτα ακολουθούν μερικοί μήνες οινοποίησης στο Oregon των ΗΠΑ και στη συνέχεια μια θέση ως sommelier σε ένα εστιατόριο στη Σκωτία. Το 2015 ξεκινούν τα πρώτα βήματα για τις γευσιγνωσίες κρασιού στο MΕΣΑΡΜΙ Tasting Crete, χώρος γευσιγνωσίας, δυο χρόνια αργότερα ξεκινά τη διδασκαλία της οινολογίας σε μελλοντικούς μάγειρες (Taste Academy). Tο χειμώνα του 2020 η  οικογένειά της της παραχώρησε 8, 5 στρέμματα αμπελώνων. Η Στέλλα  έχει πλέον επιστρέψει εκεί που όλα ξεκίνησαν, στον τόπο της, με σκοπό μεταξύ άλλων να καλλιεργήσει το δικό της αμπέλι με Μοσχάτο Σπίνας και ποιος ξέρει που αλλού θα οδηγήσει αυτό.

Εκεί , στο δικό της αμπέλι, στην όμορφη κρητική ύπαιθρο, ανάμεσα σε ελαιώνες και με θέα  τον Ψηλορείτη ξεκινούν οι τρίωρες γευστικές εμπειρίες που προσφέρει. Όταν το επισκεφθήκαμε μόλις έβγαινε από τη χειμερινή του νάρκη, έτοιμο για το πρώτο βαθύ κλάδεμα που με χαρά συμμετείχαμε. «Το Μοσχάτο Σπίνας (της οικογένειας των Muscat) είναι μια παλιά κρητική ποικιλία με καταγωγή από την Επαρχια Σελίνου στα Χανιά, μου εξηγεί όσο περπατάμε την πλαγιά στο αμπέλι της, ιδιαίτερα δημοφιλής είτε όταν οινοποιείται μόνη της είτε σε συνδυασμό και με άλλες ποικιλίες, χάρη στα έντονα αρώματα της».

Μετά τα βασικά για την αμπελουργία , δεύτερη στάση στην εμπειρία αυτή θα είναι τα ενετικά λαξευτά πατητήρια (ληνοί) στην περιοχή Καταλαγάρι (προς Αρχάνες) που αποτελούν μεγάλο κεφάλαιο στην εξάπλωση της αμπελουργίας και της οινοποίησης στην Κρήτη. Πριν φτάσουμε όμως στους ενετικούς χρόνους η Στέλλα μας πρότεινε να σταματήσουμε με το αυτοκίνητο για μια ματιά στη Μινωϊκή έπαυλη στο Βαθύπετρο γνωστή για τις εγκαταστάσεις οινοποίησης και να αντιληφθούμε έτσι την προσφορά των Μινωιτών (1.600 π.Χ.) στην αρχαία ιστορία του κρητικού κρασιού. «Οι Μινωίτες ήταν οι πρώτοι που διαχώρισαν τις ποικιλίες αμπέλου και καλλιέργησαν εκείνες με τα καλύτερα χαρακτηριστικά, έχοντας αναπτύξει επίσης σε μεγάλο βαθμό την τεχνική της οινοποίησης και της συντήρησης των οίνων» (όπως διαβάζω από το μικρό κατατοπιστικό βιβλίο «Οίνου Διαδρομές» του Στέλιου Μ. Μανωλιούδη που μου δάνεισε η Στέλλα). Όμορφη μυθολογική λεπτομέρεια ότι από τον γάμο του Διονύσου με την Αριάδνη, κόρη του Μίνωα της Κνωσσού, γεννήθηκαν δυο γιοί, ο Οινοποίωνας και ο Στάφυλος! Συνεχίζοντας προς Καταλαγάρι, και με θέα τον Ψηλορείτη, τα Αστερούσια και τα Λασηθιώτικα  μένουμε έκθαμβοι με τα ενετικά πατητήρια και φυσικά την ομορφιά της ανοιξιάτικης υπαίθρου με τα χιλιάδες ελαιόδενδρα. Ούτε ένα κλήμα στον ορίζοντα, όλο ελιές πλέον, γιατί; Τα αμπέλια που κάλυπταν το μεγαλύτερο μέρος του νομού Ηρακλείου μέχρι το 1980 ήταν σουλτανίνα και όταν αυτή υποχώρησε στην αγορά άρχισε η αντικατάσταση των αμπελιών από τις ελιές. Παρόμοια τάση εμφανίστηκε μετά την κατάληψη της Κρήτης από τους Τούρκους και την υποχώρηση των εξαγωγών κρασιού.

Έχοντας κατανοήσει περισσότερο τη γεωγραφία και με περισσότερες πληροφορίες για την ιστορία του κρασιού στην Κρήτη ξαναγυρίζουμε στη βάση της Στέλλας στο Χουδέτσι και το μικρό χώρο που έχει δημιουργήσει για τη γευστική δοκιμή τεσσάρων κρητικών κρασιών συνοδευόμενα από ένα ελαφρύ γευμα.  Ο κρητικός αμπελώνας αποτελείται από 11 γηγενείς ποικιλίες (κυρίως λευκά, μόνο 4 κόκκινα) με δύο επιπλέον ποικιλίες το Μελισσάκι και τον Ταχτά που μόνο 1-2 οινοποιεία τα παράγουν τα τελευταία χρόνια. Υπάρχουν σαράντα περίπου οινοποιεία, δέκα από τα οποία βρίσκονται σε απόσταση δέκα χιλιομέτρων μόλις από το Χουδέτσι.

Η Στέλλα επέλεξε για μας δύο λιγότερο γνωστές κρητικές ποικιλίες λευκού από δύο σημαντικά οινοποιεία, το Δαφνί (Ψαράδες Λυραράκη) και τον Ταχτά (Δαφνές, Δουλουφάκη), συν ένα απαλόχρωμο ροζέ από την κρητική ποικιλία Ρωμέικο με καταγωγή από τα Χανιά, και ένα κόκκινο του Σιναδινάκη (καθηγητή της Χημείας της Στέλλας στο σχολείο) από Kοτσιφάλι και Cabernet Sauvignon.

Όταν το βράδυ πηγαίνουμε με την παρέα μου για φαγητό στη Σεμέλη, την ταβέρνα στην πλατεία του Χουδετσίου , στο τραπέζι μας κάθεται και ο περίφημος Ιρλανδός μουσικός Ross Daly και μας περιγράφει πώς η Στέλλα πριν μερικά χρόνια τους έφερε να δοκιμάσουν κρασί στο στούντιο ηχογράφησης και εκείνοι συνέθεσαν μια μελωδία για το καθένα. Ηταν κάτι πρωτότυπο, μια εμπειρία που η Στέλλα τη μετέφερε σε διαφορετικούς χώρους στην Κρήτη. «Δεν μπορώ να καταλήξω μετά από τόσα χρόνια τι είναι για μένα πιο σημαντικό, να προσπαθώ να φέρω για πρώτη φορά σε επαφή τους μαθητές μου με το κόσμο του κρασιού, να καλλιεργώ το αμπέλι μου οραματιζόμενη τα δικά μου κρασιά ή να κάνω γευσιγνωσίες με οινόφιλους και επαγγελματίες;», μου λέει όσο απολαμβάνουμε τα κρασιά του κρητικού αμπελώνα.  «Ίσως η μαγεία του κρασιού δεν περιορίζεται μέσα στο μπουκάλι, αντιθέτως είναι πολυδιάστατη και περικλείει την αγάπη, την απλότητα και την ειλικρίνεια με την οποία οι αμπελουργοί κοπιάζουν πάνω από ένα κλήμα αλλά και τη λαχτάρα και τα γέλια των ανθρώπων όταν συναντούν τους αγαπημένους τους. Τόσο απλά, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα το κρασί είναι ένας λόγος να σμίγουμε…»

Ακούστε το κομμάτι

https://youtube.com/watch?v=0EeRBgqJHks&feature=share

Συνιστάται με χαμηλό φωτισμό, ησυχία κι ενα ποτήρι από το Cabernet Sauvignon /Κοτσιφάλι. 

Καλό Πάσχα σε όλους!