«Θα βράσει η φακή;»
Αυτό αναρωτιέται αυτές τις μέρες ο Αλέξανδρος Γκουσιάρης, ένας από τους καλύτερους παραγωγούς μελιού και ντομάτας που έχουμε στην Ελλάδα και που αυτή τη χρονιά δοκιμαστικά αποφάσισε να προσθέσει και φακή στις βιολογικές καλλιέργειές του στο χωριό Ηλιάς Καρδίτσας.
Έγινε γνωστός από την εξαιρετική ντομάτα και το μέλι του που έφτασε μέχρι τα ράφια του σικάτου ντελικατέσεν στο μοδάτο Harvey Nichols του Λονδίνου, αλλά και από το ντοκιμαντέρ της Μαριάννας Οικονόμου “Μιά Μικρή Μεγάλη Ιδέα” που περιγράφει τη στροφή του από τα μαθηματικά στη γεωργία. Αυτή την ίδια στροφή που επιχειρούν πολλοί επίδοξοι παραγωγοί τα τελευταία χρόνια, αφήνοντας τις πόλεις και γυρνώντας στα χωριά τους με στόχο τις εξαγωγές, αρκετοί απ’ αυτούς ξεκινώντας από τη μελισσοκομία. “Η επιστροφή στη γη έχει μια αξία ούτως ή άλλως, μου λέει ο Α. Γκουσιάρης. Καλύτερα βέβαια να πραγματοποιείται κάτω από συνθήκες επιλογής και όχι ανάγκης, γιατί στην επιλογή το πάθος περισσεύει, ενώ στην ανάγκη θάβεται. Η μέση οδός, πάθος και φρόνηση ακούγεται σαν πολυτελές μονοπάτι σήμερα, αλλά νομίζω ότι αξίζει τον κόπο. Για ζωές μιλάμε, όχι για ασκήσεις κοινωνικής ψυχολογίας”.
Ο Α. Γκουσιάρης ετοιμάζεται λοιπόν τον Ιούνιο να μαζέψει για πρώτη φορά τη φακή του με αναμενόμενη απόδοση κάπου 80-200 κιλά φακής ανά στρέμμα.
Κι’ αν δεν βράσει η φακή, τον ρωτώ.
“Εμείς θα μαζέψουμε τη φακή, θα τη δώσουμε στις γυναίκες του χωριού να τη μαγειρέψουν, θα τη δοκιμάσουμε γυρνώντας από σπίτι σε σπίτι ρωτώντας τις αν ήταν βραστερή, αν είναι νόστιμη, αν είναι ένα προιόν που αξίζει να ασχοληθούμε στο μέλλον. Κι’ αν δεν βράσει…θα τη φάει το μοσχαράκι!”, συνεχίζει εξηγώντας μου τις λεπτομέρειες της καλλιέργειας, πώς η φακή δεσμεύει το άζωτο, οπότε θα δώσει καλή σοδειά η επόμενη καλλιέργεια, πώς ο σπόρος δεν είναι το μόνο, είναι και το χώμα σημαντικός παράγοντας,τί αξίες έχει, τί ποιότητα έχει το νερό του ποτίσματος… Ετσι αρχίζω σιγά σιγά να καταλαβαίνω πώς καλλιεργείται ένα εξαιρετικό προιόν, πόση φροντίδα και γνώση θέλει, πόσο κόπο και πόση αφοσίωση χωρίς πάντα ένα εγγυημένο αποτέλεσμα.
Κοντά στα ξαδέρφια του, τον Χρήστο και την Ολγα, αγρότες από “τη μάνα τους” που γνωρίζουν καλά τη Γη και τη καλλιέργεια, έμαθε και κείνος, πήγε τη παραγωγή ένα βήμα πιό πέρα τονώνοντας τη διάθεση του προιόντος και μας κατέπληξε όλους με τον βιολογικό πολτό ντομάτας του, εμάς και τους βρεττανούς που δεν δίστασαν λεπτό να βάλουν στα ράφια πολλών αλυσίδων σούπερ μάρκετ τα εκλεκτά ποιόντα του, τη ντομάτα του αλλά και εκλεκτό μέλι από βανίλια Μαινάλου και Ελατο Πίνδου. Πλέον, η παραγωγή ντομάτας , από τον οικογενειακό σπόρο ( μιάς λεπτόφλουδης και αρωματικής ποικιλίας , γνωστής και ως “ιταλικής”) κυμαίνεται από 20.000-50.000 βάζα πολτού τομάτας ενώ το μέλι από 5-15 τόνους ετησίως. Από αυτά τα 2/3 τουλάχιστον εξάγονται.
Ομως ο Γκουσιάρης έχει βάλει ένα καινούργιο στοίχημα και ετοιμάζει δοκιμαστικά τη καλλιέργεια της βιολογικής φακής από τους επώνυμους ελληνικούς σπόρους με τα χαρακτηριστικά ονόματα “Σάμος” και “Δήμητρα”. Η σκηνοθέτης Μαριάννα Οικονόμου μάλλον θα βρίσκεται και εκείνη εκεί να καταγράψει με το φακό της εκείνη τη μέρα της δοκιμής από τις δεκαπέντε περίπου γυναίκες του χωριού που θα τη μαγειρέψουν. Θα ήθελα πολύ να είμαι κι εγώ εκεί…
Με το που αναφέρονται ονόματα σπόρων βέβαια, η συζήτηση γυρίζει εκεί, στην αρχή της παραγωγής, στον σπόρο και την απαραίτητη καταγραφή τους από το Εθνικό Ιδρυμα Αγροτικών Ερευνών.
“Οι σπόροι πρέπει να καταγραφούν , όχι να πατενταριστούν, αυτό είναι η προκληση του μέλλοντος”, μου εξηγεί ο κ. Γκουσιάρης. Να καταγραφούν οι σπόροι μας μεν αλλά να διακινούνται ελεύθερα, όπως γινόταν μέχρι τώρα, μεταξύ των αγροτών και όχι να διανέμονται από πολυεθνικές εταιρίες μαζί με συνοδευτικούς τόνους χημικά και απαραίτητα ζιζανιοκτόνα. Υπάρχουν όμως και γεωργοί που δεν θέλουν να καταγραφούν οι σπόροι τους, δεν θέλουν να συμμετέχουν καθόλου σ’ αυτό το καινούργιο τρόπο καταγραφής και διακίνησης των σπόρων, αδιαφορώντας για οποιαδήποτε συμμετοχή σε πιθανά αναξιόπιστες κρατικές προσπάθειες με αμφίβολα αποτελέσματα και μένοντας στο περιθώριο, ένα περιθώριο αθόρυβο και πολύτιμο για τη διάσωση των τοπικών ποικιλιών -να τα λέμε αυτά…”Στους ανώνυμους αυτούς γεωργούς οφείλουμε σε μεγάλο βαθμό τη γεννετική διατήρηση και επιλογή χιλιάδων ντόπιων ποικιλιών σε ολόκληρο τον πλανήτη”, επισημαίνει ο κ. Γκουσιάρης.
Επιστρέφω στον βιολογικό πολτό ντομάτας, ο οποίος εξάγεται σε βαζάκια, θέλω να μάθω πώς συντηρείται η ντομάτα μέσα σ’ αυτά. Υπάρχουν , όπως κατάλαβα, δύο τρόποι να συντηρήσεις τη ντομάτα σε βάζο, ο βιομηχανικός και …ο άλλος. Στις τεράστιες βιομηχανικές μονάδες η ντομάτα-υβρίδιο βράζει σε αεροστεγή καζάνια για να φύγει το νερό της ενώ σε μία πιό προσεκτική μονάδα που προσπαθεί να κρατήσει όσο πιό πολύ μπορεί από την γεύση της το στράγγισμα γίνεται μηχανικά και ό,τι απομένει μπαίνει σε βάζο, σφραγίζεται και τότε μπαίνει σε καζάνι που βράζει. Βράζει το βαζάκι δηλαδή όχι ο πολτός. Οι Βρεττανοί συνήθως προτιμούν αρτυμένους πολτούς, με βασιλικό , ελαιόλαδο ή σκορδάκι, που προστίθενται με το χέρι σε κάθε βάζο. Οι έλληνες καταναλωτές πάντως προτιμούν το σκέτο πολτό ντομάτας επεμβαίνοντας γευστικά κατά βούληση.
Τα προιόντα του Αλέξανδρου Γκουσιάρη ελέγχονται από τη ΔΗΩ που πραγματοποιεί ενδελεχείς ελέγχους κάθε χρονιά τόσο στα χωράφια, όσο και στο αποτέλεσμα της παραγωγής. Το λάδι που προστίθεται στον αρτυμένο πολτο ντομάτας είναι από τον επίσης βιολογικά πιστοποιημένο Συνεταιρισμό Ελαιόλαδου στις Ροβιές Ευβοίας.
Οσο για το μέλι? Το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής τυποποιείται σε αριθμημένα βαζάκια! Κάποια ποσότητα μελιού (μέλι από ανοιξιάτικα λουλούδια ανάμικτο με μέλι ελάτου για να μη κρυσταλώνει μιά και έτσι το προτιμούν οι αλλοδαποί πελάτες) διατίθενται και στο ξενοδοχείο Μεγάλη Βρεττανία κυρίως για το πρωινό του αλλά και για την κουζίνα του.
Με ξέρεις πλέον, ετοιμάζω βαλίτσα για … Καρδίτσα!Γιατί χρειάζομαι λίγη αισιοδοξία στη ζωή μου…
