O Βασίλης Μαστρογιαννάκης καθημερινά ψάχνει κάτι να τον εμπνεύσει! Εδώ και 12 χρόνια δραστηριοποιείται επαγγελματικά στο χώρο των επιχειρήσεων ποτού και κρασιού, έχοντας δώσει έμφαση σε αυτά που λατρεύει: το ταξίδι, το φαγητό και το κρασί, τα πιο μυστήρια και πιο όμορφα πράγματα. Τα τελευταία χρόνια ερευνά το κρασί και την αξία του ως διαβατήριο πολιτισμού. Δεν σταματάει ποτέ και προσπαθεί πάντα να φτάσει όπου δεν μπορεί.
Στο twominutesangie.com γράφει αυτόν τον χειμώνα μια σειρά ενημερωτικών κειμένων για τις κυριότερες ποικιλίες των ελληνικών κρασιών ώστε να γνωρίσουμε καλύτερα τον αμπελώνα της χώρας μας*.
Η πιο γνωστή ελληνική ερυθρή ποικιλία σταφυλιού και κρασιού, εντός και εκτός συνόρων είναι το αγιωργίτικο , γνωστό και σαν Μαύρο ή μαυρούδι Νεμέας.
Όπως δηλώνει και το όνομά του, το αγιωργίτικο προέρχεται από την μεγαλύτερη οινοπαραγωγική ζώνη της Ελλάδος τη Νεμέα που αρχικά ονομαζόταν Άγιος Γεώργιος . Είναι μία από τις ευγενέστερες ποικιλίες κρασιού με πολυδύναμο χαρακτήρα ως προς τα αποτελέσματα του.
Πώς το συναντάμε στην αγορά;
Κατά κανόνα μιλάμε για ερυθρά ξηρά κρασιά. Συναντάμε τόσο επιλογές από μονοποικιλιακά ξηρά κρασιά από Αγιωργίτικο 100%, όσο και κρασιά με συμμετοχή της ποικιλίας Αγιωργίτικο σε συνδυασμό με άλλες ερυθρές ποικιλίες (πχ. Merlot, Cabernet Sauvignon κ.α. τα λεγόμενα blends). Eπίσης, υπάρχουν ροζέ κρασιά από Αγιωργίτικο 100% ή και blend με άλλες ποικιλίες σε ροζέ εκδοχές, γλυκά επιδόρπια κρασιά, αλλά και ροζέ αφρώδη. Το φάσμα των επιλογών είναι μεγάλο, ενώ πλέον κυκλοφορούν και διάφορες ετικέτες εμφιαλωμένου ξιδιού και βαλσαμικού ξιδιού από Αγιωργίτικο κρασί.
Μπορούν να υπάρξουν συγκρίσεις;
Πολλές φορές έχει ακουστεί πως η Νεμέα είναι η Τοσκάνη της Ελλάδος, όμως κάτι τέτοιο όμως μέχρι στιγμής παραμένει μάλλον ευχή παρά πραγματικότητα. Οι Ιταλοί της Τοσκάνης χρησιμοποιούν εδώ και πολλές δεακετίες το οινογαστρονομικό marketing με συνέπεια και μαεστρία (κάτι που φαίνεται στη ποιοτική και εμπορική διαχρονικότητα των κρασιών τους όπως τα γνωστά σε όλους Chianti Classico αλλά και τα Super Tuscans, το Brunello di Montalcino κ.α.) επιστρατεύοντας παράλληλα και την παραδοσιακή κουζίνας της και ένα άψογο σέρβις στην εστίαση και τη φιλοξενία.
Η Τοσκάνη , μια και αναφερθήκαμε σ’ αυτήν, είναι μια περιοχή η οποία δέχεται οινόφιλους επισκέπτες από όλον τον πλανήτη που μετατρέπονται σε λάτρεις των κρασιών και της κουζίνας της ακόμα και μετά μία μόνον επίσκεψη. Με την ανάδειξη των τοπικών υλικών, της παραδοσιακής κουζίνας, των οινικών επιτευγμάτων και με το μαγικό αυτό ιταλικό τρικ (τον συνδυασμό όλων αυτών δηλαδή), η περιοχή διαφημίζεται μετατρέποντάς την ολόκληρη σε εξαγώγιμο προιόν! Εκεί, ακόμα και η παραμικρή λεπτομέρεια έχει σχεδιαστεί με αυτό κατά νού, παντού υπάρχουν ταμπέλες για κάθε οινοποιείο, διαδικτυακές οδηγίες για το πως θα προσεγγίσεις το κάθε οινοποιείο (από το μικρότερο ως το πιο εντυπωσιακό) καθώς και ενημερωτικοί, ευκολοδιάβαστοι, χάρτες των δρόμων του κρασιού που κρύβει η περιοχή. Αυτά τα απλά, καθώς και πολλά άλλα μας κάνουν να μιλάμε πάλι (και θα μιλάμε πάντα) για την μαγική αυτή περιοχή της ιταλικής γης σαν ένα πρότυπο που θα έπρεπε να ακολουθήσει και η Νεμέα για να αναπτυχθεί.
Πίσω στη Νεμέα τώρα, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε πως και εδώ τα οινοποιεία και οι παραγωγοί της κάνουν εξαιρετικά βήματα προόδου ως προς το επίπεδο των κρασιών που παράγονται, δημιουργώντας ένα σταδιακά αυξανόμενο τουριστικό και εμπορικό ενδιαφέρον. Η Νεμέα βρίσκεται μόλις μιάμιση ώρα μακριά από την Αθήνα , έχει περισσότερα από 30 οινοποιεία χτισμένα κοντά στη πόλη , τα τριγύρω χωριά και τις πλαγιές σε ένα τοπίο μοναδικής ελληνικής φυσικής ομορφιάς που εντυπωσιάζει κάθε επισκέπτη. Χρειάζεται όμως ακόμα περισσότερη και αναλυτικότερη πληροφόρηση για τον ταξιδιώτη-τουρίστα-επισκέπτη (ταμπέλες και οδηγίες για τα οινοποιεία) και φυσικά συλλογική και ενορχηστρωμένη προσπάθεια όλων των τοπικών φορέων ώστε ο επισκέπτης να βιώσει συνολικά και απολαυστικά όλα όσα έχει να προσφέρει η Νεμέα. Ας ξεφύγουμε λοιπόν από συγκρίσεις με άλλες περιοχές όπως η Τοσκάνη στην Ιταλία, η Ριόχα στην Ισπανία κ.α. και ας κοιτάξουμε μπροστά.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν οι διαδρομές πεζοπορίας που μπορεί να ακολουθήσει κάποιος, ανακαλύπτοντας πολλά ιστορικά μνημεία αλλά και συνδυάζοντας μια επίσκεψη στο Μουσείο της Αρχαίας Νεμέας, στο Ναό του Δία και στο Αρχαίο στάδιο . Προφανώς, όλα αυτά μπορούν να συνδυαστούν με επισκέψεις στα οινοποιεία και γνωριμία με την τοπική κουλτούρα των υλικών της περιοχής, της μαγειρικής και της επαφής με τα ήθη κι έθιμα του τόπου.
Κοιτάζοντας πίσω, στην ιστορία της Νεμέας, παρατηρούμε πόσο σημαντικό ρόλο έπαιξε, ίσως ο παλιότερος οινοποιός της περιοχής (μαζί με τον κ. Παρπαρούση) που άλλαξε τα μέχρι τότε δεδομένα. Ο λόγος για τον κ. Θανάση Παπαϊωάννου, και το Κτήμα Παπαϊωάννου, που ανέκαθεν έθεσαν υψηλά standards στην ποιότητα των κρασιών τους. Προσήλωση στη γη και το αμπέλι, ποιοτικά αποτελέσματα, πάντα με βάση την παράδοση της περιοχής και το Αγιωργίτικο. Έμφαση λοιπόν, στην τοπική <<μαύρη>> ποικιλία, φυτεύσεις και άλλων ξένων ποικιλιών και προώθηση τους στην ελληνική αγορά, αλλάζοντας μια και καλή το χάρτη του κρασιού. Ο κόσμος έμαθε τι σημαίνει μια πραγματική Νεμέα ως κρασί εμφιαλωμένο και μπήκε στη διαδικασία να δοκιμάσει και τις άλλες ετικέτες του κτήματος, με τα διάφορα blends. Η φήμη μεγάλωνε, κι έπειτα και άλλοι οινοποιοί ακολούθησαν το παράδειγμα του κ. Παπαϊωάννου, μπήκαν στο χώρο και διαμόρφωσαν τάσεις και κρασιά που πλέον γράφουν ιστορία.
Ήξερες ότι…
Κάθε χρόνο, στις αρχές του Σεπτεμβρίου διοργανώνονται οι Μεγάλες ημέρες Νεμέας, όπου με τη συμμετοχή όλων των οινοποιείων καλούν τον κόσμο να γνωρίσει τις δουλειές τους και το Αγιωργίτικο σε μια ανοιχτή πρόσκληση σε όλους, γεμάτη events, happenings, συναυλίες, μαγειρέματα στη φύση, δωρεάν γευσιγνωσίες και master classes με στόχο να έρθει πιο κοντά ο καταναλωτής με το κρασί-τον παραγωγό και το αμπέλι σε μια προσπάθεια να αποκωδικοποιηθεί τι κρύβεται πίσω από την ετικέτα, στον μαγικό κόσμο του κρασιού.
Extra Tip ! Αν κάποιος δεν έχει το χρόνο να επισκεφθεί ακόμη περισσότερα οινοποιεία όταν επισκεφθεί τη Νεμέα, στην κεντρική πλατεία της πόλης, υπάρχει η αίθουσα του Σ.Ο.Ν. με ανοικτή έκθεση για το κοινό , με σχεδόν όλες τις ετικέτες κρασιού από τη Νεμέα, όπου μπορεί ο κόσμος να δοκιμάσει δωρεάν αυτό που τον ενδιαφέρει.
Όλα αυτά πραγματοποιούνται σε μια κοινή προσπάθεια του Δήμου Νεμέας και του Σ.Ο.Ν. (Σύνδεσμος Οινοποιών Νεμέας) .
Που και πως συναντάμε την ποικιλία
Η ποικιλία κυριαρχεί και κατάγεται από τη Νεμέα και έχει εξαπλωθεί με αρκετή επιτυχία και σε άλλες αμπελουργικές ζώνες της Ελλάδας. Σε ολόκληρη την Πελοπόνησσο, τη Στερεά Ελλάδα, τις Κυκλάδες, καθώς και στη Βόρεια Ελλάδα, με τη Θεσσαλονίκη και την Καβάλα να είναι από τις πρώτες περιοχές που το καλλιέργησαν. Δεν αγαπάει τις έντονες κλιματικές αλλαγές, όπως η ξηρασία και ο παγετός ενώ παρουσιάζει μια ευαισθησία στον περονόσπορο.
Τι χρώμα έχει στο ποτήρι μας…
Μιλώντας πάντα για ερυθρό κρασί, όσο πιο νέο και φρέσκο είναι, το χρώμα του είναι πορφυρό μέτριας έντασης , ενώ όσο παλαιώνει γίνεται ρουμπινί με πιο σκούρες προς το γκρενά ανταύγειες.
Ποικιλίες κρασιού που συμμετέχουν στα blend με Αγιωργίτικο
Syrah, Cabernet Sauvignon, Merlot, Μαυροδάφνη, Ροδίτης
Βασικά χαρακτηριστικά της ποικιλίας: αρώματα & γεύση
Η μοναδικότητα της ποικιλίας να μας δίνει τόσα διαφορετικά στυλ κρασιού και μας κάνει να παρουσιάζουμε το κάθε ένα ξεχωριστά:
-Ερυθρά κρασιά δεξαμενής
Έντονα αρώματα από φράουλα, βύσσινο, κανέλλα και κεράσι. Μέτριο σώμα, μέτρια οξύτητα και μέτριες τανίνες. Επίγευση μακράς διάρκειας. Ένα «user friendly» κρασί , ιδανικό για μια ωραία εισαγωγή στον κόσμο του κρασιού.
-Στιβαρά ερυθρά κρασιά με παλαίωση σε βαρέλι
Η παλαίωση ευνοεί το εν λόγω κρασί, δημιουργώντας πιο γλυκά αρώματα φρούτων που θυμίζουν μαρμελάδα κεράσι ή βύσσινο με νότες από γλυκά μπαχαρικά και σοκολάτα γάλακτος. Η οξύτητα παραμένει μέτρια, ενώ οι τανίνες έχουν τιθασευτεί εμφανώς, διατηρώντας στιβαρότητα, φινέτσα και διάρκεια.
-Ροζέ ξηρά και ημίξηρα κρασιά
Αρώματα φρέσκων κόκκινων φρούτων, ελαφρύ προς μέτριο σώμα, φινετσάτες γεύσεις στο στόμα με ήπια οξύτητα και δροσιστικό τελείωμα. Ανάλογα με τα υπολοιπόμενα σάχκαρα τους, διακρίνουμε τη γλυκύτητα του κρασιού στο στόμα διαχωρίζοντας το σε ξηρό ή ημίξηρο.
-Γλυκά κρασιά(επιδόρπιοι οίνοι)
Με περισσότερο πικάντικα αρώματα, όπως κανέλλα, γαρίφαλο, κεράσι και βανίλια και πλούσιο στόμα με γλύκα που ισορροπεί στις τανίνες και την οξύτητα του. Ιδιαίτερο γλυκό κρασί. Σερβίρεται παγωμένο, συνοδεύοντας γλυκά σοκολάτας αλλά και σαν απεριτίφ.
Στο τραπέζι
Το αγιωργίτικο θα λέγαμε είναι ένα …κρασί πασπαρτού που ταιριάζει με ζυμαρικά με κόκκινες πικάντικες σάλτσες, μακαρόνια με κιμά, σουτζουκάκια, λουκάνικα στη σχάρα, κρέατα ψημένα σε κατσαρόλα ή γάστρα με πλούσιες σάλτσες, όπως χοιρινό με δαμάσκηνα, κρεατόπιτες, πικάντικα και έντονα κίτρινα τυριά . Η pizza ταιριάζει με ένα φρέσκο ροζέ αγιωργίτικο .
Σημαντικοί οινοπαραγωγοί του Αγιωργίτικου, εντός και εκτός Νεμέας.
Σκούρας, Κτήμα Βιβλία Χώρα, Κτήμα Γαία, Αϊβαλής, Γκόφας,Μητραβέλας, Παλυβός, Ράπτης, Παπαϊωάννου, Σεμένη Winery, Ζαχαριάς , Παπαργυρίου Γιάννης, Λύκος Winery, Τσέλεπος, Μπαραφάκας, Αθανασίου, Μπίζιος , Τρουπής, La Tour Melas, Kτήμα Παυλίδη, Λαντίδης, Κατώγι Αβέρωφ, Κτήμα Κώστα Λαζαρίδη, Μπουτάρης Οινοποιητική.
Ισχύουσα Νομοθεσία για το Αγιωργίτικο ως ποικιλία.
Η αμπελουργική ζώνη των οίνων ΠΟΠ (ΟΠΑΠ) Νεμέα (PDO Nemea) θεσμοθετήθηκε το 1971.
Οι οίνοι ΠΟΠ Νεμέα έχουν τον κωδικό ΝΜ.
Σε συνολική έκταση περί τα 27.000στρ και σε υψόμετρα από 250μ έως 750μ, η ζώνη των οίνων ΠΟΠ (ΟΠΑΠ) Νεμέα είναι η μόνη ζώνη οίνων ΠΟΠ που εκτείνεται σε 2 περιφερειακές ενότητες.
Το μεγαλύτερο τμήμα της είναι στο νότιο – κεντρικό τμήμα της Κορινθίας κυρίως στο δήμο Νεμέας (Νεμέα, Αηδόνια, Αρχαία Νεμέα, Αρχαίες Κλεωνές, Γαλατάς, Δάφνη, Καστράκι, Κούτσι, Λεόντιο, Πετρί) και στους πρώην δήμους Σικυωνίων (Μποζικά, Τιτάνη) και Στυμφαλίας (Ασπρόκαμπός, Κεφαλάρι, Ψάρι).
Από το σύνολο της έκτασης, 2250στρ περίπου είναι στο βορειοδυτικό τμήμα της Αργολίδας στους πρώην δήμους Κουτσοποδίου (Μαλανδρένι) και Λυρκείας (Γυμνό).
Η ζώνη των οίνων ΠΟΠ (ΟΠΑΠ) Νεμέα, με βάση τα υψόμετρα των αμπελώνων, διαχωρίζεται (ανεπισήμως) σε 3 υποζώνες.
– Η πεδινή με υψόμετρα έως 350μ είναι στον κάμπο της Νεμέας (Ξηρόκαμπος) και της
Αρχαίας Νεμέας. Μεγάλο τμήμα των εδαφών της (κυρίως το δυτικό) έχει διαμορφωθεί από
τις αποθέσεις του Ασωπού ποταμού. Είναι η πλέον παραγωγική περιοχή.
– Η ημιορεινή με υψόμετρα από 350μ έως 600μ στις πλαγιές των λόφων που περιβάλλουν
τον κάμπο θεωρείται η καλύτερη λόγω των κλίσεων που προσφέρουν έκθεση στον
ήλιο και στράγγιση των εδαφών. Είναι, κατά κανόνα, η πιο πρώιμη από τις 3 υποζώνες.
– Η ορεινή με υψόμετρα από 600μ και πάνω κυρίως στα δυτικά υψίπεδα της Νεμέας και
στους πρόποδες της Κυλλήνης (Ζήρεια) είναι η ψυχρότερη και πιο όψιμη με τρύγο περί τα
μέσα Οκτωβρίου. Προσφέρεται για φρέσκα ερυθρά αλλά και ροζέ κρασιά.
Σχεδόν όλος ο αμπελώνας της Νεμέας είναι διαμορφωμένος σε γραμμικά σχήματα με μετρίως πυκνή φύτευση έως και 500 πρέμνα στο στρέμμα. Σποραδικά υπάρχουν αμπέλια με ηλικία έως και πάνω από 70 χρόνια.
Ποικιλία οίνων ΠΟΠ (ΟΠΑΠ) Νεμέα: αγιωργίτικο 100%.
Η Νεμέα είναι η πατρίδα και το βασίλειο της πολυδύναμης ποικιλίας αγιωργίτικο, που είναι η ευγενέστερη ερυθρή ποικιλία αμπέλου της νότιας Ελλάδας.
Τύποι οίνων ΠΟΠ (ΟΠΑΠ) Νεμέα: ερυθρός ξηρός
ερυθρός ημίγλυκος
ερυθρός γλυκύς
Οι 3 ανεπίσημες υποζώνες της Νεμέας με τα διαφορετικά χαρακτηριστικά των σταφυλιών και οι πολλές διαφορετικές σχολές οινοποίησης (από φρέσκα κρασιά δεξαμενής έως και κρασιά βαθειάς παλαίωσης) δίνουν μια μεγάλη ποικιλία οίνων.
Η Νεμέα είναι μια από τις 4 ζώνες οίνων ΠΟΠ – ΟΠΑΠ στις οποίες έχουν θεσπιστεί και γλυκείς οίνοι (ΠΟΠ Δαφνές, ΠΟΠ Σαντορίνη , ΠΟΠ Σητεία οι άλλες 3). Τα τελευταία χρόνια έχει υπάρξει ενδιαφέρον για την παραγωγή του γλυκού ΠΟΠ (ΟΠΑΠ) Νεμέα και τα πρώτα δείγματα κυκλοφορούν ήδη.
Επίσης, λόγω των χαρακτηριστικών της ποικιλίας αγιωργίτικο, είναι η ζώνη που έχει αξιοποιήσει αρκετά την τροποποίηση της νομοθεσίας περί τους ΟΠΑΠ οίνους (2006) και έχει κυκλοφορήσει μερικούς οίνους φρέσκους, δηλαδή οίνους χωρίς ωρίμανση σε βαρέλι ή οίνους που έχουν ωριμάσει σε βαρέλι λιγότερο από 12 μήνες.
Σε κάθε περίπτωση, Αγιωργίτικο-Νεμέα είναι η πλέον δημοφιλής σχέση όσον αφορά ερυθρούς οίνους ΠΟΠ (ΟΠΑΠ).
Έτσι, η ζώνη του ΠΟΠ (ΟΠΑΠ) Νεμέα είναι η πλέον αναπτυγμένη ζώνη ΠΟΠ (ΟΠΑΠ) της Ελλάδας και έχει προσελκύσει πολλούς παραγωγούς εκτός περιοχής με σημαντικές επενδύσεις .
Οι φωτογραφίες και οι τεχνικές πληροφορίες είναι από την ιστοσελίδα του Σ.Ο.Ν. Η κεντρική φωτογραφία είναι από την ιστοσελίδα www.domainspiropoulos.com
